راه‌های تقویت حافظه بلند مدت

خاطرات همیشه در حال به وجود آمدن هستند و هیچ وقت باز نمی‌ایستند. در این حال که آنها همیشه در حال به وجود آمدن هستند، همیشه هم در حال محو شدن نیز می‌باشند. یعنی به صورت کلی می‌توان گفت یک خاطره زمانی که شکل می‌گیرد از همان زمان نیز برای محو شدن شکل می‌گیرد. کسی قادر به شمردن خاطره‌ها نیست. اما، بحث اینجاست که اگر کسی می‌توانست این کار را انجام دهد و خاطره‌ها را بشمارد متوجه می‌شد که تقریبا بیش از نیمی از آنچه که در روز تجربه می‌کنیم تنها بعد از یک ساعت شروع به پاک شدن از حافظه می‌کند. پس، بهترین کار چیست؟ راه‌های تقویت حافظه بلند مدت می‌تواند به شما کمک کند.

حافظه بلند مدت را تقویت کنیم

در این میان اینکه چگونه باید بتوانید حافظه خود را تقویت کنید و مواردی را که در حافظه دارید فراموش نکنید، خود دارای راه‌هایی است و همانند هر عضله‌ای در بدن قابل تقویت می‎باشد. شاید برای شما هم پیش آمده باشد که بخواهید خاطره‌ای را تعریف کنید اما هر چقدر به دنبال اشخاص موجود در مکان و زمان وقوع خاطره بگردید، قادر به یافتن آنها نباشید. مطمئنا بروز این حالت برای هر شخصی بسیار ناخوشایند است بنابراین باید به تقویت حافظه خود بپردازید تا بتوانید هر آنچه که می‌خواهید را به خاطر بیاورید.

یادآوری بهینه

یکی از دانشمندان آلمانی به نام هرمان ابینگ هاوس که در قرن نوزدهم میلادی می‌زیست حدود 15 سال را به بررسی عملکرد حافظه بلند مدت پرداخت. این فرد به حفظ انواع آواهای بی معنی و تصادفی می‌پرداخت و بعد آنها را با خود امتحان می‌کرد. این دانشمند آلمانی توانست نتیجه‌هایی را بدست ‌بیاورد که از معدود قطعیات علم عصب‌شناسی است؛ هر خاطره‌ای به مرور زمان کم رنگ و پاک می‌شوند. اما، با هر بار مرور، خاطرات در حافظه با سرعت کمتری پاک خواهند شد. هرمان ابینگ هاوس به این نتیجه رسید، بهترین زمانی که باید خاطره را مرور کنید زمانی است که آن را فراموش نکردید. پس، چون هر بار مرور باعث می‌شود حافظه شما قوی‌تر شود، تعداد تکرار اطلاعات برای مرور به صورت نمایی تغییر خواهد کرد. یعنی به صورت کلی شما بعد از چند ثانیه باید اطلاعات را مرور کنید. سپس بعد چند دقیقه، یک ساعت، چند ساعت ، یک روز، هر چند روز، هفته، ماه، هر سه ماه، هر سال، هر سه سال و … . این ایده را روش تکرار با فاصله می‌نامند و در یادگیری تاثیر بسیار بالایی دارد.

دلیل فراموشی اطلاعات در حافظه بلند مدت

با مراجعه به منحنی فراموشی می‌توانید بفهمید که چرا در شب امتحان وقتی اطلاعات زیادی را در مغز خود نگه می‌داریم، در مدت کمی بعد امتحان و یا حتی در سر جلسه امتحان اطلاعاتی که در مغز داشتیم را فراموش می‌کنیم. زیرا، تمامی یادگیری‌ها در زمان کمی انجام شده و بعد از آن مرور نمی‌شود. چون قبلا هم گفتیم که بعد یادگیری، فراموش شدن هم شروع می‌شود. به کار گیری روش تکرار با فاصله یکی از راه‌های تقویت حافظه بلند مدت می‌باشد.

امتحان مداوم

تمرین بازیابی خاطرات از دیگر موارد برای تقویت حافظه بلند مدت است. تمرین بازیابی به روش “امتحان فعالانه‌ ذهن” از “مرور منفعلانه‌” موثرتر خواهد بود. به صورت بسیار ساده یعنی به مرور مطالب یا خاطرات با پرسیدن سوال از خود بپردازیم. شاید شما می‌خواستید چیزی برعکس این را به شما بگوییم! برای مثال در این فکر هستید که اگر به صورت مداوم به خود یادآوری می‌کردید که باز آلدرین دومین مردی بود که به ماه قدم گذاشت، در مغز بهتر جاگذاری و به نوعی یادتان می‌ماند تا اینکه از خود سوال کنید دومین مردی که به ماه قدم گذاشت که بود؟ ولی بهتر است بدانید این مورد توسط علم چندین بار ثابت شده است که بازیابی فعال برای تقویت حافظه روش موثرتری در برابر با مرور کردن است.

این را هم بهتر است بدانید که خاطرات همانند حرکاتی بوده که ذهن شما انجام می‌دهند. اگر به یاد آوردن خاطره را به بالا رفتن از یک کوه تشبیه کنیم، چنانچه عاملی خاطره را به یاد شما بیاورد همانند این بوده که با هلی‌کوپتر به بالای کوه برسید. در این حال از منظره لذت برده و احساس دارید به چیزی دست پیدا کردید. ولی؛ اگر بتوانید خودتان به بالای کوه برسید یاد خواهید گرفت، دفعه بعدی چگونه به آنجا بروید. به صورتی کلی زمانی که سعی در به یاد آوردن خاطره دارید یعنی آن را در ذهن خود بازسازی می‌کنید و این کمک می‌کند تا در دفعات بعدی آن را بهتر و راحت‌تر به یاد آورید.

تاثیر خواب بر حافظه بلند مدت

موردی مشابه هم در خواب رخ می‌دهد. در زمینه عصب‌شناسی تحقیقاتی انجام شده است که نشان می‌دهد در حین خواب مغز چون در حالت استراحت و خاموشی است برای مرور و انتخاب خاطراتی که باید در حافظه بلند مدت باقی و ذخیره شود فعالیت دارد. پس، اگر می‌خواهید اطلاعاتی در خاطر شما باقی بماند، بهتر است قبل از خواب مرور کنید. بنابراین در حین صبح وقتی از خواب بیدار می‌شوید موردی که شب قبل خواب به آن کاملا پیچیده فکر می‌کردید و مرور می‌شد به صورت شگفت‌انگیزی واضح می‌شود. بنابراین می‌توانید مرور قبل از خواب را به عنوان یکی از راه‌های تقویت حافظه بلند مدت در نظر داشته باشید.

خطر ذخیره اطلاعات نادرست

وقتی داریم مواردی را بررسی می‌کنیم تا در حافظه بلند موثر باشد، باید توجه داشته باشیم که از ورود اطلاعات نادرست به مغز جلوگیری کنیم. زیرا، اینکه ما بخواهیم اطلاعات غلط و نادرست را از مغز پاک کنیم و اطلاعات صحیح را جایگزین آن کنیم خود مشکلاتی خواهد داشت. این مورد برای من اتفاق افتاده است. به صورتی که یادم می‌آید وقتی در حین تدریس حساب دیفرانسیل به شاگردان بودم می‌گفتم؛ انتگرال‌گیری نامعین دقیقا برعکس عمل مشتق‌گیری است. ولی، آنها زیاد متوجه نبوده و در امتحان باز مسئله‌های مربوط به این مورد را درست حل نمی‌کردند. اینکه من بخواهم توضیح مجدد داشته باشم کاملا بی فایده بود. زیرا، دانش‌آموزان قبلا این درس را به شیوه غلط یاد گرفته بودند.

پیدا کردن یک خاطره گمشده

قبل از هر چیزی لطفا به این سوال پاسخ دهید که چگونه می‌توان خاطره‌ای که در مقابل به یاد آوردن مقاومت می‌کند را بازیابی کرد؟ همه ما این مورد را تجربه کرده‌ایم که مثلا بخواهیم، خاطره‌ای که به صورت مطمئن در ذهنمان است را از هر چیزی چون نام کتاب، بازیگر و … به یاد بیاوریم. ولی، متاسفانه در بیشتر ما حس گیج و سردرگم بودن ایجاد می‌شود و نخواهیم توانست به آن فکر کنیم. عجیب این است که این موضوع بیشتر در مورد اطلاعاتی که مطمئن هستیم می‌دانیم اتفاق می‌افتد. اولین مورد برای این یادآوری شکست خورده این است که اینها خجالت‌آوری و غیر عادی نیستند. حافظه یک شبکه پیچیده و بی نهایت از ارتباطات است. این در حالی است که در هر ثانیه باز اطلاعاتی حتی به آن اضافه می‌شود و در حال رقابت با هم هستند. همانند یک مهمانی بی نظم و شلوغ است و اگر ما بتوانیم چیزهایی را به یاد بیاوریم واقعا معجزه است.

گذشته از اینها زمان‌هایی است که برای پیدا کردن خاطره‌ای در ذهن تقلا می‌کنیم، ولی باید بدانید که راه‌هایی وجود دارد تا به راحتی این خاطره را پیدا کنیم. اگر اطلاع داشته باشید یک خاطره واحد جداگانه اطلاعات نیست. یک خاطره همیشه ساختار و اجزایی دارد تا بر آن تاثیر بگذارد. یعنی همانند زمان روز، آب و هوا و هر چیز دیگری. اینها را به عنوان مسیر به سمت خاطره و راه‌‌های تقویت حافظه بلند مدت در نظر داشته باشید. اینها راه‌هایی برای فعال کردن خاطره کامل هستند و مغز را وادار می‌کنند که تمام قضیه بازسازی شود. شما اگر بتوانید اول حاشیه‌های خاطره را همانند کامل کردن طرف پازل جستجو کنید بسیار راحت خواهید توانست مرکز را بسازید.