اگر کمی فکر کنیم خواهیم فهمید که اکثر ما تا سن مشخصی از داشتن هوش مالی خوبی برخوردار نمیباشیم، در صورتی که ضروری بودن آموزش مالی برای داشتن هوش مالی باید از همان کودکی مورد توجه قرار گیرد. همین باعث شده است که فرصتهای بیشماری را از دست بدهیم. همه ما هر چیزی را در کودکی از ریاضیات، ادبیات و … یاد میگیریم. اما متاسفانه کسی نیست که هوش مالی را مهم بداند و آن را به کودکان آموزش دهد. با آموزش هوش مالی به کودکان آنها درک خواهند کرد که پس انداز و سرمایه تا چه اندازه خوب و در زندگی لازم و مهم است. آنها در یک کلام میدانند پول بسیار سخت به دست میآید و مانند برگ بر روی درختان نمیروید. همین باعث میشود آنها در آینده به افرادی موفق در زندگی تبدیل شوند و مدیریت مالی خوبی برای زندگی داشته باشند.
تقویت هوش مالی در کودکان
شاید الان در این فکر هستید که جهت تقویت هوش مالی کودک خود چه کاری را انجام دهید؟ این مورد باید همانند هر چیز دیگری ابتدا در مدرسه آموزش داده شود. اما این موضوع در مدرسه بسیار کم رنگ است و این چنین نیست. همین ناآگاهی میتواند مشکلات بسیاری را در پی داشته باشد. تحقیقاتی انجام شده است که نشان میدهد کودکان در سن پایین میتوانند هوش مالی را یاد گرفته و از آن برای داشتن زندگی بهتر استفاده کنند. بنابراین در ادامه ما راههایی را از پدر و مادرانی که کارشناس مالی هستند ارائه میدهیم تا در جهت آموزش هوش مالی برای فرزندان خود از آنها استفاده کنید.
1. پول از کجا میآید
این واقعا مهم است که مشخص شود پول از کجا بدست میآید. کودک شما باید بداند پول علف خرس نیست و خود به خود از جیب پدر و مادر رشد و بیرون نمیآید. فرزند شما باید بر این آگاه باشد که پول با کار کردن سخت و در ازای آن به فرد داده میشود. اگر کسی کار نکند از پول خبری هم نیست. در این باره کارشناس مالی ریچل کروز میگوید:” این که پیوسته رابطه بین کودک و پول را توضیح دهیم بسیار خوب است”.
2. بخشندگی، پسانداز و خرج کردن را از یاد نبرید
در ادامه آموزش هوش مالی به کودکان، بعد از مفهوم پیدا کردن “پول از کجا میآید” توسط کودکتان باید بتوانید بخشندگی، پس انداز کردن پول و خرج کردن را به او یاد دهید. شما با بخشندگی به کودک یاد میدهید که به دیگران کمک کنید و این از اهمیت بالایی برخوردار است. همچنین باید به او یاد دهید که اگر کسی پس اندازی در زندگی خود نداشته باشد آینده درخشانی نخواهد داشت. به او بگویید که اگر پولش را نتواند به درستی خرج کند و تمام شود به راحتی جایگزین نخواهد شد. این واقع موردی ضروری است. زیرا کودک اشتباهاتی را انجام میدهد و این اشتباهات چه بسا بهتر است زیر سقف خانه باشد و حل شود.
3. جداسازی پول نقد در سه دسته
هر کودکی بسیار کنجکاو است. برای اینکه بتوانید درک این مفاهیم ( بخشندگی،پسآنداز، خرج کردن ) را به او برسانید به ابزارهایی نیازمند هستید. شما بهتر است به جای قرار دادن یک قلک به او سه قلک را بدهید و روی هر یک بخشندگی، پسانداز، خرج کردن را بنویسید. با این کار در هر زمانی پولی دست کودکتان آمد از پول توجیبی، هدیه و … او را تحسین و تشویق کنید که پولش را در این سه قلک تقسیم بندی کند. این را هم در نظر داشته باشید که بهتر است دخالتی نداشته باشید و بگذارید خودش در تقسیم تصمیم بگیرید. این مورد باعث میشود کودک شما در رابطه با موضوعات مالی اعتماد به نفس بالایی پیدا کند. همچنین فرصتی را آماده میکند تا بتوانید با فرزند خود درباره مدیریت هزینه روزانه و مخارج گفت و گویی جدی داشته باشید. با او صحبت کنید تا بداند چگونه میخواهد پول خود را خرج کند. به او درباره تقسیم سرمایه برای اتفاقات پیش بینی نشده صحبت کنید و این را هم بدانید که تصمیم نهایی را به عهده خود او بگذارید.
در این باره مدیر عامل شرکت مدیریت سرمایه ولث بار “تیآ نیکولا” میگوید: درخت من 8 سال دارد و در مورد داشتن 3 صندوق بسیار آگاه است. دختر من اکثرا برای مواردی که علاقه به تجربه دارد و مواردی نظیر اردوی تابستانی، پسانداز میکند. دخترم کاملا آگاه است که پول توجیبی برای خرید شکلات و هزینههای روزمره است. اما اخذ تصمیم را به خود او دادهایم و او میتواند هزینه پس انداز خود را خرج، پس انداز و یا برای کمک به دیگران در نظر بگیرد.
4. برای بودجه بندی با او بحث کنید
اینکه شما کودک خود را در رابطه با بودجه بندی هزینههای خانواده وارد بحث کنید از مهمترین راهها برای آموزش مسائل مالی به کودکان است ( این کار باید بدون تنش و خودمانی باشد). این باعث میشود تا آنها دریابند که ما چگونه مسئولیت خود را در رسیدگی به قبض و صورت حساب انجام میدهیم. چرا که، کودکان ویژگی ذاتی خوبی دارند و آن هم کمک به پدر و مادر است. با بیان و بحث در مورد این موارد، آنها به دنبال راهی برای کم کردن هزینهها خواهند بود. شما میتوانید برای عادی و آرام بودن قضیه در هنگام شام خوردن این موارد را برای یادآوری پرداخت قبض و اقساط بیان کنید. هدف این است که شما به او بفهمانید بدون نگرانی و خجالت در مورد هزینهها صحبت میکنید.
5. آگاهی پیدا کردن از پرداختهای آنلاین
شما میتوانید جهت تغییر دادن حال و هوا برای پرداختهای آنلاین با کودکتان همراه شوید، با توجه به تغییر پرداختها و خریدها از نوع حقیقی به خرید از کسب و کارهای اینترنتی، انجام این کار در کنار کودک میتواند نمونهای برای آموزش هوش مالی به کودکان باشد. میتوانید در حالی که کودک خردسالتان کنارتان نشسته است با گوشی و یا لپ تاپتان اقدام به پرداخت اقساط و یا بررسی وضعیت سرمایهگذاری و … کنید. با این کار، کودک از تماشای شما لذت خواهد برد. شاید با دست زدن کودک به دکمههایی اذیت شوید. اما، خواهد فهمید که شما با لمس دکمهای پول پرداخت میکنید و این برای آنها جذاب است. زیرا امروزه فعالیتهای دیجیتالی زیادی وجود دارد که بچهها کمتر میتوانند لمس کنند.
6. به کودکان خود برای تصمیمگیری پول بدهید
ما در مواقعی مختلفی چون تولد، عیدها، جایزه و … به کودکان خود ممکن است کالاهایی را به عنوان هدیه بدهیم. بهتر است به جای خرید وسایل، پول به آنها هدیه دهیم. با این کار جدا از اینکه ما در زمان خود برای هدیه صرفه جویی میکنیم و در انتخاب هدیه دچار مشکل نمیشویم، خواهیم توانست برای اینکه فرزندمان حساب و کتاب خوبی داشته باشد کمک کنیم. زیرا، بسیاری دیده شده است کودکان برای روز تولد هدیههایی را به صورت ویژه درخواست میکنند. شما با دادن پول به آنها میفهمانید که درخواستشان چه هزینهای دارد.
7. با استفاده از حساب و کتاب به آنها پول تو جیبی دهید
بچهها هم مثل همه سایر افراد مستقل به پول نیاز دارند تا به انجام فعالیتهای مختلف چون اردو بپردازند. ما باید به بچهها پول تو جیبی دهیم و این بسیار ضروری و خوب است. ولی چیزی که برای خود کودک خوب است این بوده که آنها را طوری بار بیاوریم که قادر باشند پول را در خودشان پیدا کنند. همین باعث میشود بدانند که چگونه کسب درآمد داشته باشند و شناخت این راه مقدمهای برای رسیدن به موفقیت در کسب و کار آینده آنها باشد.
تیآ نیکولا میگوید من برای مواردی چون تمیز کردن اتاق و جمع کردن وسایل که وظیفه دخترم است به او پولی نمیدهم. ولی اگر کاری را که خارج از وظایف روزمره است انجام دهد به او پولی را به عنوان دستمزد میدهم. بهتر است این را هم مد نظر داشته باشید که کاری نکنید کودک برای انجام هر کاری انتظار دستمزد داشته باشد. زیرا اگر او در زمانی کاری را پیدا کند دست از انجام کارهای منزل میکشد. بدین ترتیب باید بداند که در انجام کارهای منزل لازم به همکاری است. برای اینکار میتوانید به او بگوییم کارهای مشخصی وجود دارد که اگر تا آخر هفته انجام ندهد از پول تو جیبی هم خبری نیست. بنابراین اگر در آخر هفته کارهای مشخص شده انجام نشده بود از پول تو جیبیاش کم کنید.
8. خرج کردن پول تو جیبی به بهترین شکل
در ادامه ارائه آموزش هوش مالی به کودکان باید به فرزند خود آموزش دهید که پول تو جیبیاش را تا حدی به تفریح و خوشگذرانی اختصاص دهد و بخشی از آن را به خرج کردن برای نیازهای روزمره اختصاص دهد. این به گونهای است که این آموزش باید با رشد کودک نیز تغییر و سختگیرانهتر شود. کاملا به او بفهمانید که پول تو جیبی شامل خرج کردن برای چه مواردی خواهد بود. این موارد میتوانند خرید خوراکیها، بازی رایانهای، هزینه رفت و آمد به مدرسه و … باشد. البته این برای افراد بزرگتر شامل خرید لباس، کفش انواع موارد دیگر نیز میباشد. بهتر است این را به عنوان فهرستی تهیه کرده و برای جلوگیری از شک و تردید به او بدهید.
بعد از مدتی میتوانید پیگیری کنید تا بدانید پس انداز واقعا با توجه به فهرست است. اگر این چنین بود عالی میباشد و بهتر است برای تشویق به پس انداز به او پول اضافهای بدهید.
9. برای آموزش از خرابکاریها استفاده کنید
این مورد را بسیار مشاهده کردهاید که فرزندان ممکن است تمامی پول توجیبی خود را صرف خرید تنقلات کرده و با این کار باز هم انتظار دارند والدین برای آنها پفک نیز بخرند. در این مواقع بهتر است گوش ندهید و از این فرصت برای آموزش مالی بهره ببرید. به او بگویید که دیگر پولی برای ارائه به وی و خرید ندارید، این شاید برای شما که فرزندتان است کمی سخت باشد. ولی بعد از مدتی خواهید فهمید که نکته کلیدی در مدیریت پول است تا او یاد بگیرید بر اساس داشتهها گام بردارد.
10. روش مدیریت پول خود را زیر نظر داشته باشید
چیزی که مهم است رفتار و چگونگی پول خرج کردن ما است. بچهها خصلتی که دارند این بوده که با مشاهده ما به یادگیری رفتارمان میپردازند. یعنی اگر شما اقدام به ولخرجی کنید و بیش از داشتهها خرج کنید، بچه ها نیز این چنین خواهند بود. اما اگر نه آنها یاد بگیرند که پول کمیاب است و به سختی بدست میآید، یاد خواهند گرفت به درستی از آن استفاده کنند.
اگر شما بیش از اندازه و درآمد خرج کنید فرزندانتان فکر میکنند طبیعی است و این گونه عمل میکنند. یعنی والدین با اصلاح خود الگوی عالی برای فرزندان خواهند شد. اگر شما در مدیریت هزینهها عملکرد خوبی داشته باشید خواهید توانست که آموزش هوش مالی به کودکان را به نحو احسنت انجام دهید.