افزایش خلاقیت با راهکارهای روانشناسی

شما چه کسی و چه جور آدمی هستید؟ عادات شما چیست؟ همه این چیزهای کوچک و بزرگ به وضعیت روحی ما بستگی دارد. بعضی از عادت‌ها به سادگی روح ما را بالا می‌برند در حالی که برخی ما را به سمت پایین می‌کشانند. همه می‌خواهند این روزها خلاق‌تر باشند. اما، شاید شما بر این باور باشید که برخی خلاق به دنیا آمده‌اند. بهتر نیست کمی بیشتر فکر کنید تا بدانید خلاقیت برای شما چه معنایی دارد؟ آیا می‌دانید که افزایش خلاقیت با راهکار‌های روانشناسی امکان پذیر است؟

ریچارد رستاک، متخصص مغز و اعصاب در واشنگتن و نویسنده Think Smart می‌گوید: “خلاقیت برای حل مشکلات در همه بخش‌های زندگی بسیار مهم است.”

افزایش خلاقیت با ترفندهای روانشناسی

خلاق بودن به معنای مواجه شدن با ترس برای حل یک مشکل به روشی جدید، ریسک کردن، هر روز به چالش کشیدن خود و نادیده گرفتن شبهات است. اجازه ندهید مدیریت ضعیف پروژه به یکی از موانع موفقیت تبدیل شود. خلاق بودن یعنی فکر کردن، حال به این سوال جواب دهید که شما خلاق به دنیا آمده‌اید یا نه؟ من فکر می‌کنم خلاقیت و بهره وری چیزی است که ما باید آن را پرورش دهیم، مانند آب دادن به گل برای شکوفایی. از طرفی دیگر من معتقدم همه افراد خلاق هستند، شما فقط باید کمی خود را با انگیزه کنید.

بعضی اوقات به نظر می‌رسد که افراد خاصی دارای خلاقیت بالا با زیرکی و تیزهوشی هستند. اگر احساس می‌کنید شما جزء آن معدود افراد خوش شانس نیستید که بتوانید خود را از مشکلات به صورت خلاق بیرون بیاورید، اصلا نگران نباشید. این بدان معنی نیست که شما به یک زندگی دنیوی و مورد انتظار محکوم شده‌اید. تقریبا مانند هر عضله دیگری، خلاقیت چیزی است که می‌توانید با کمی تمرین و سخت کوشی پرورش و توسعه دهید.

نحوه افزایش خلاقیت

به گفته روانشناس رابرت جی استرنبرگ، خلاقیت را می‌توان به طور گسترده‌ای تعریف کرد: “فرآیند تولید چیزی که هم اصلی و هم ارزشمند باشد”. خلاقیت را می‌توان یافتن راه‌های جدید برای حل مشکلات و نزدیک شدن به موقعیت‌ها دانست. این یک مهارت محدود به هنرمندان، نوازندگان یا نویسندگان نیست. بلکه، مهارتی مفید برای تمامی افراد از همه جنبه‌های زندگی است. پس در ادامه با ما باشید تا راه‌هایی را برای افزایش خلاقیت با راهکار‌های روانشناسی بررسی کنیم.

1. پیاده روی

تحقیقاتی در سال 2014 منتشر شد که نشان می‌داد افراد در حال نشسته از خلاقیت کمتری در مقابل با زمانی که در حین قدم هستند برخوردارند. یعنی برای افزایش خلاقیت با تکنیک های کاربردی، قدم زدن بسیار موثر است. در تحقیقات قبلی نیز بیان شد که افراد با فعالیت‌های جسمانی چون ورزش کردن می‌توانند مهارت شناختی خود را بالا ببرند. اما حالا با این تحقیقات می‌توان گفت با قدم زدنی ساده افراد می‌توانند به صورت موقت تفکرات را بالا و بهبود بخشند. شما که برای کارکردن ساعاتی طولانی را در پشت میز کار می‌نشینید و برای یافتن ایده‌های ساعت‌ها فکر می‌کنید، بهتر است برخیزید و با قدم زدن فکر خود را برای پیدا کردن بهترین ایده به کار بیندازید.

2. پاداش

تحقیقاتی بسیاری برای رابطه پاداش و افزایش خلاقیت انجام شده است. در یکی از این تحقیقات نشان داده شد که با در نظر گرفتن پاداش در کاری رضایت بخش پدیده “اثر توجیه بیش‌ از حد” رخ خواهد داد، که می‌تواند نتیجه معکوس را به دنبال داشته باشد و این به معنی کاهش انگیزه برای انجام کارهای مختلف است. به نوعی در این تحقیقات روانشناسان دریافتند در نظر گرفتن پاداش نمی‌تواند به تفکر و خلاقیت ما کمک به سزایی بکند، بر عکس می‌تواند انگیزه ما را کاهش دهد.

در طی این مورد تحقیقاتی دیگری صورت گرفت که مشخص کرد، کودکان با دریافت پاداش برای طراحی خلاقانه می‌توانند کار خود را بر اثر پاداش با خلاقیت بیشتری انجام دهند. یعنی می‌توان گفت اگر شما به دنبال تقویت خلاقیت خود هستید در انجام هر کاری به خود قول چیزی را به عنوان پاداش بدهید.( نباید این پاداش‌ها زیاد بزرگ و به نوعی در آن زیاده روی شود تا باعث کاهش انگیزه افراد شود).

3. ایجاد فاصله روانشناختی

تحقیقاتی برای افزایش خلاقیت صورت گرفت که می‌گوید، زمانی که در خلاقیت به مشکل برخوردیم بهتر است دست از کار کشیده و زمانی را استراحت کنیم. یعنی به نوعی ایجاد فاصله روانشناختی بین خود و مشکل ایجاد شده در حل کردن مشکلات موثر می‌باشد. در این آزمایش افرادی که تصور می‌کردند مشکلات نشات گرفته از مکان و خانه آنها می‌باشد می‌توانستند راه‌های خلاقانه بیشتری را پیدا کنند. پس شما هم برای افزایش خلاقیت این کار را در حین مواجه شدن با مشکلات انجام دهید.

4. محاصره شده با موارد الهام بخش

چیک سنت میهالی، روان‌شناس مثبت‌گرا، تحقیقاتی بر این مبنا انجام داده است که، اطراف و محیط هر کسی در افزایش خلاقیت او بسیار موثر است. یعنی اگر شما در اتاقی مشغول به کار باشید که در آن وسایلی برای الهام بخشیدن شما وجود باشد پس بهتر انگیزه خواهید داشت و این در تفکر خلاقانه موثر خواهد بود. وجود این موارد در اطراف شما سبب تقویت انگیزه برای پیشرفت در کسب و کار می‌شود، تا نتایج مناسبی برای شما به ارمغان بیاید.

همین الان اقدام کنید و در دفتر کار خود از وسایل الهام بخش استفاده کنید. البته تنها وسایل نیستند و می‌توان در این مورد تجربه و موقعیت‌های خاص را نیز برای خلاقیت ، مورد استفاده قرار داد. استفاده از این روش یکی از موارد افزایش خلاقیت با راهکار‌های روانشناسی می‌باشد.

5. فراموش کردن محدودیت‌ها

این مورد در بسیاری از افراد موجود است که در زمان انجام کاری تنها به موارد مثبت و موجود فکر می‌کنند و به نوعی ایده‌های موجود را برای رسیدن به راه حل‌های مختلف استفاده می‌کنند. البته باید در نظر داشت که اغلب هم جوابگو است و می‌تواند به شما در حل مشکلات کمک کند.

نکته مهمی که باید در نظر داشت، این بوده که با درست بودن این مورد در بسیاری از مواقع باز هم ممکن است دچار پیش‌ فرض‌های ذهنی (mental set) و ثبات عملکردی (یعنی ما تنها به روش معمول از وسایل بسنده کنیم) در فکر کردن راجع‌ به راه‌ حل‌های خلاقانه شویم. زمانی می‌توان امکان رسیدن به راه‌حل های خلاقانه را بیشتر کنیم که در تفکر خود محدودیت‌هایی داشته باشیم و سعی کنیم تا پدیده‌های بیان شده بر ما تاثیر نگذارد. پس از این به بعد در حین جستجو به دنبال راه حلی خاص بودن، به محدود کردن منابع مورد استفاده در رسیدن به راه حل فکر کنید. شاید راه حل‌هایی را بیابید که به خاطر محدودیت از آن غافل بودید.

6. خیال‌پردازی

امروزه تقریبا هر کسی بیشتر وقت خود را با شبکه‌های اجتماعی، استفاده از انواع اپلیکیشن و بازی‌ها پر می‌کنند. از همین لحظه این کار را قطع کنید تا به جای وقت گذرانی با این موارد، احساس بی حوصلگی و به نوعی ملال را بکنید. زیرا تحقیقاتی انجام شده است که می‌گوید افراد با قرار گرفتن در لحظات ملال در مقابل با افراد آرام و دارای اضطراب می‌توانند خلاقیت بیشتری داشته باشند. یعنی به نوعی می‌توان گفت افراد با داشتن این لحظات به خیال‌پردازی پرداخته و این در خلاقیت موثر می‌باشد. به این گونه مغز پر از ایده و فکرهای تازه می‌شود.

7. ایده پردازی مجدد

ایده‌پردازی مجدد چیست؟ یعنی اینکه ما به جای رفتن به سراغ همان دیوار همیشگی و گیر افتادن در تفکر برای پیدا کردن راه حل، به عقب برگشته و مشکلات را بررسی کنیم تا بتوانیم از زاویه دیگری آن را بررسی کنیم.

این مورد در افراد عادی کمتر است و افراد خلاق بیشتر برای حل مشکلات آن را انجام می‌دهند تا ایده بهتری داشته باشند. یعنی شما با نگاه کردن تازه‌ای به مشکلات می‌توانید تفکر خلاقانه خود را تقویت کرده و راه‌های تازه‌ای را بیابید. با استفاده از این روش می‌‌توانید به افزایش خلاقیت با راهکار‌های روانشناسی بپردازید.

8. احساسی شدن

احساسات مثبت یکی از مهمترین عوامل در هر چیزی چون انگیزه، موفقیت و … است. بر همین اساس محققان در سال 2007 آزمایشی را انجام دادند و دریافتند، احساسات منفی به نحوی تاثیر بسزایی در خلاقیت دارد. یعنی وقتی فرد حالش بد است به جای کز کردن در گوشه‌ای می‌تواند از آن به عنوان نیروی خلاق استفاده کند تا کارهای خلاقانه انجام دهد.

9. رنگ آبی

رنگ‌ها متفاوت هستند و هر کسی به رنگی علاقه دارد. رنگ‌ها در روانشناسی بسیار موثر است و می‌توانند تاثیر متفاوت بر خلق و خو، احساسات و رفتار بگذارد. بر همین اساس در سال 2009 تحقیقاتی انجام شد. نتیجه این تحقیقات نشان می‌داد رنگ آبی در افزایش خلاقیت موثر است.

علت این افزایش خلاقیت در رنگ آبی نسبت به سایر رنگ‌ها این می‌باشد، که رنگ آبی به تفکر خارج از چهار چوب کمک می‌کند. رنگ آبی آرامش بخش است و با طبیعت و صلح رابطه خوبی دارد. همین باعث می‌شود با قرار گرفتن در جلوی چشمان با آرامش کارهای خلاقانه انجام دهیم. پس بهتر است در دفتر کار خود از رنگ آبی بیشتر استفاده کنید.

10. مدیتیشن

مدیتیشن برای آرامش و داشتن ذهنی با استعداد متناسب است و می‌تواند یکی از روش‌های افزایش خلاقیت با راهکار‌های روانشناسی محسوب شود. شاید تا به حال شما مدیتیشن را برای اعصاب و آرامش استفاده کرده باشد. اما، بهتر است بدانید که برای سلامتی بیشتر از آرامش موثر است. تحقیقاتی صورت گرفت که نشان می‌دهد انجام مدیتیشن می‌تواند زمینه‌ساز بروز تفکر واگرا و شکل‌گیری ایده‌های تازه می‌شود. پس بهتر است در کنار تمرینات بالا مکانی را نیز برای مدیتیشن روزانه داشته باشید.