با توجه به پیشرفت تکنولوژی و نیاز انسان امروزی به دسترسی داشتن به فضای مجازی، استفاده از گوشی هوشمند در اکثر جوامع دیده میشود. به همین دلیل روابط انسانی هر روز دارای شکل تازهای است. در این میان چیزی که بیشترین استفاده را در میان افراد به خصوص نوجوانان و جوانان دارد اپلیکیشنهای دوستیابی است. این اپلیکیشنها با توجه به اینکه تقریبا 5 الی 6 سال از عمرش نمیگذرد توانستهاند تقریبا با کسب موفقیت در این راه، میلیونها کاربر را از سراسر جهان به سمت خود بکشانند. در این میان حتما شما برای یک بار هم که شده است به آن مراجعه کردهاید و آشنایی دارید. ولی، یک سوال؛ آیا اصلا فکر کردهاید این شکل جدید از روابط انسانی چه نتایجی را بر جامعه خواهد گذاشت؟ یا به تاثیر منفی اپلیکیشنهای دوستیابی بر روابط اجتماعی فکر کردهاید؟
تاثیر اپلیکیشنها در روابط اجتماعی
در واقع کار اپلیکیشنهای دوستیابی به این صورت است که بتوانند شما را با افرادی که در شهر و یا محله نزدیک شما است آشنا سازند. به صورتی که، تنها کافی است شما در حین عضویت نام و جنسیت خود را مشخص و عکسهایتان را بارگذاری کنید و به نوعی پروفایل دیگر کاربران که مایل هستید را لایک کنید. پس، اگر افرادی که شما آنها را لایک کردهاید به لایک شما بپردازند خواهید توانست برای آنها پیام ارسال کنید. فارغ از این مسائل در این بخش سعی داریم تا به بررسی تاثیرات پیامرسانها بر روابط اجتماعی و سایر موضوعات مرتبط بپردازیم، از این رو در ادامه به بررسی برخی از آثار مخرب در این رابطه میپردازیم.
1. قضاوت زود هنگام و گسترش ظاهر بینی
همانگونه که به صورت خلاصه در بالا اشاره شد تا کار اپلیکیشنهای دوستیابی را بدانید، تمامی کاری که فردی در این اپلیکیشن برای لایک شما انجام میدهد تنها براساس ظاهرتان در فضای مجازی است. در حقیقت عکس بارگذاری شده از شما و آن مشخصاتی که مینویسید حال دروغ و راست بودنش بماند، قادر به جلب نظر کاربران میباشد. در این اپلیکیشنها کاربران چنان ظاهر بینی بالایی دارند که باعث وحشت محققان روانشناسی شده است. استاد دانشگاه لندن و رئیس بخش تحقیقات موسسه مطالعات روانشناسی صنعتی، پروفسور توماس کامارو در این باره میگوید:” تحقیقاتی روی کاربران زیادی در این اپلیکیشنها انجام شد و نتیجه به صورتی بود که در بین هزاران نفری که در بین تحقیق بودند حتی یک نفر هم به اندازه 30 دقیقه وقت صرف شناخت و اخلاقیات افرادی که با او در حال گفتگو بودند نکرد. یعنی، میتوان با جرات گفت تمامی کاربران در این اپلیکیشنها دوست دارند در عرض 30 دقیقه هزاران نفر را لایک کنند و به نظر در مورد عکسهایشان بپردازند، تا اینکه این زمان را برای شناخت اخلاقیات هر فرد اختصاص دهند. کامارو اضافه میکند که این نتیجه باعث حیرت تمامی محققان شد. زیرا، هیچ یک ما باور به این نداشتیم که ظاهر بینی تا این میزان روی روابط اجتماعی بروز پیدا کند”.
از خطرناکترین رفتارهای رواج یافته جوامع مختلف، ظاهربینی و ایجاد روابط بر اساس آن است، که همین با توجه به اپلیکیشنهای دوستیابی دارای شدت بیشتری شده است. در این محیط افراد با توجه به چهره، ماشینهای گران قیمت، لباسهای آنها و ملیتی که دارند قضاوت میشوند. شاید دختری به دلیل مبتلا شدن به بیماری هورمونی اندامی غیر متناسب و چهره معمولی داشته باشد. ولی کسی نتواند در مهربانی و پایبند بودن به اخلاقیات از او بالاتر باشد. یعنی به صورت واقعی میتوان گفت این فرد در این فضاها با درست و با ارزش بودنش نمیتواند شانس خوبی برای تجربه مثبت داشته باشد. استاد دانشگاه جورج تاون، گرچن ایهندرسن میگوید: “اگر ما انسانها را از روی ظاهرشان قضاوت کنیم به ما نشان میدهد تا چه حدی انسان سطحی نگری هستیم و این باعث برملا شدن حقیقتی ترسناک می شود، اینکه ما از درون زشت هستیم”. با توجه به این توضیحات یکی از موارد تاثیر منفی اپلیکیشنهای دوستیابی بر روابط اجتماعی، ظاهر بینی افراد نسبت به یکدیگر میباشد.
2. کم شدن روابط سالم و پایدار
در دانشگاه لندن تحقیقاتی انجام شده است که نشان میدهد درست است اپلیکیشن دوستیابی احتمال آشنایی شما با افراد جدید را زیاد میکند ولی باعث کم رنگ شدن یک رابطه پایدار و سالم میشود. پس، اگر شما هم میخواهید از این اپلیکیشنها برای خلاص شدن از احساس تنهایی استفاده کنید بهتر است نظر خود را تغییر دهید. زیرا، این باعث عمیقتر شدن احساس تنهایی شما حتی بیشتر از قبل خواهد شد. این علل زیادی دارد، تحقیقات در مورد افرادی که بیشترین استفاده را از فضای مجازی و شبکه اجتماعی دارند، نشان میدهد دارای احساس بیشتری در رابطه با احساس تنهایی هستند. اما، یک تحقیق دیگر در دانشگاه پرینستون انجام شد که نشان میدهد افرادی که در فضای مجازی بیشتر وقت گذاری میکنند و با افراد زیادی ارتباط دارند در روابط عاطفی احتمال بیشتری برای خیانت دارند.
3. از بین بردن آداب معاشرت اجتماعی
یکی از محققان مشهور روابط مجازی فاروک رادوان معتقد است که فحاشی، تهدید سایبری، جواب ندادن پیامهای ارسالی و اخاذی دیجیتال از چهار رفتار بد و غیر اخلاقی در محیطهای آنلاین است. شاید برای شما در اولین دقیقه کمی گیج کننده باشد. ولی باید قبول کنید که گزینه جواب ندادن پیامهای ارسالی قادر است به اندازه سه مورد دیگر به فکر طرف مقابل صدمه بزند. اینکه پیامها را بخوانید و به آنها جواب ندهید، دارای علت مختلفی است. ولی اگر شما در اپلیکیشنهای دوستیابی باشید موارد زیادی را تجربه خواهید کرد. افراد زیادی در این اپلیکیشنها هستند که پیام شما را میخوانند ولی به آن جواب نمیدهند. گفتیم افرادی که با کاربران بیشتر ارتباط دارند در مقابل با دیگران ممکن است بیشتر به رفتارهای ناهنجار دست بزنند و این ممکن است به خاطر تفکری باشد که اگر یک نفر از این افراد حذف شوند باز افرادی دیگر نیز هستند که جایگزین شوند. خلاصه اگر شما هم به آداب اجتماعی پایبند هستید و اهل آداب معاشرت هستید داشتن و مراجعه به این اپلیکشنها باعث ناامیدی شما خواهد شد. جدا از اینها تحقیقات دانشگاه لندن نشان میدهد این اپلیکیشنها به اندازه شبکههای اجتماعی چون اینستاگرام نیز اعتیادآور هستند و قادر است به انزوای افراد منجر شود.
کارکرد اپلیکیشنهای دوستیابی نشان میدهد که استفاده از این موارد باعث ایجاد روابطی براساس ظاهر خواهد شد. به همین دلیل امکان داشتن روابط پایدار و سالم در این افراد بسیار کمتر از روابط در محیطهای واقعی خواهد بود. با توجه به اینکه بیشترین علت مراجعه افراد به این اپلیکیشنها که ممکن است شما هم این چنین باشید، برای کاهش احساس تنهایی بوده و یا اینکه بخواهید به آداب معاشرت اجتماعی پایبند باشد، بهتر است بدانید انتخابی خوبی نیست و تاثیر منفی اپلیکیشنهای دوستیابی بر روابط اجتماعی بیشتر از تاثیرات مثبت آن است.