آیا تا به حال به این توجه کردهاید که چرا برخی از آهنگها وجود دارند که میتوانند روی ما تاثیر بگذارند؟ آهنگهای انگیزشی تاثیر مثبت و آهنگهای غمگین تاثیر منفی بر روحیه دارند. به گفته محققان، گوش دادن به صداهایی مانند موسیقی به دلیل تنظیم دوپامین مغز (یک انتقال دهنده عصبی که به شدت درگیر رفتارهای عاطفی و تنظیم خلقی است) تاثیر قابل توجهی در روحیه و احساسات ما دارد. بنابراین نمیتوان تاثیر موسیقی بر روحیه افراد را نادیده گرفت.
آیا موسیقی بر روحیه شما تأثیر می گذارد؟
نتایج ما نشان میدهد که حتی یک مداخله غیر دارویی مانند موسیقی ممکن است پاسخهای خلقی و عاطفی را در سطح رفتاری و عصبی تنظیم کند. تحقیقات جدید نشان میدهد که حتی موسیقی غم انگیز نیز میتواند روحیه شما را بالا ببرد، در حالی که مطالعات دیگر نشان میدهد موسیقی میتواند باعث افزایش شادی و کاهش اضطراب شود. از طبلهای اجداد باستان ما گرفته تا سرویسهای نامحدود جریان امروز، موسیقی بخشی جدایی ناپذیر از تجربه بشر است. به همین دلیل باعث شده است محققان زیادی برای تحقیق در رابطه با تاثیر موسیقی بر زندگی انسان دست به کار شوند.
تحقیقات راجع به تاثیر موسیقی بر افراد
بر اساس تحقیقات اخیر دانشگاه دورهام در انگلستان و دانشگاه جیواسکیلا در فنلاند، که در مجله پلاس وان منتشر شده است، حتی موسیقی غم انگیز باعث لذت و راحتی بیشتر شنوندگان میشود. در مقابل، این مطالعه نشان داد که برای برخی از افراد موسیقی غمناک میتواند باعث احساسات منفی و اندوه عمیق شود. این تحقیق شامل نظرسنجی بین بیش از 2400 نفر در انگلستان و فنلاند، با تمرکز بر احساسات و تجارب به یاد ماندنی مرتبط با گوش دادن به آهنگهای غم انگیز است.
در مصاحبه خبری دکتر توماس ارولا استاد شناخت موسیقی دانشگاه دورهام میگوید:” با این تحقیقات و نتایج آن، ما خواهیم فهمید افراد چگونه باید با موسیقی حال و هوای خود را تغییر دهند. مشخص میکنیم که موسیقی درمانی و توان بخشی با موسیقی چگونه باعث آرامش و لذت میشود”. البته در این تحقیق دکتر توماس ارولا دلایلی را هم برای دوری و هم گوش دادن موسیقی غمگین بیان کرد.
دلیل گوش دادن به موسیقی غمگین
در تحقیقات قدیمیتر در رابطه با تاثیر موسیقی بر روحیه افراد مشخص شده که افراد در حین داشتن مشکلات عمیق شخصی چون پایان رابطه عاطفی تمایل به شنیدن موسیقیهای غمگین دارند. یعنی آنها در این پژوهش بر این نظرند که موسیقی غمگین جایگزین رابطه از دست رفته خواهد بود. یعنی موسیقی دوستی خیالی است که از درون آنها آگاهی دارد.
اثرات موسیقی شاد بر روحیه
اما پژوهشهای دیگر در مورد موسیقیهای شادی و پرهیجان بودند. پژوهشی در سال 2013 در ژورنال روانشناسی مثبت منتشر شد که میگوید؛ افراد با گوش دادن با موسیقیهای شاد و پرهیجان میتوانند تنها تا 2 هفته حال خود را بهتر نگه دارند، یعنی به نوعی خوشحال باشند. در این تحقیقات به شرکت کنندهها گفته شد تا حال خود را بهتر کنند، ولی این افراد تنها با گوش دادن موسیقی موفق به این کار شدند. شاید شما حال و هوای شاد بودن را فقط حس خوب آن بدانید، ولی فواید بیشتر دارد. در این باره یونا فرگوسن سرگروه این تحقیقات میگوید خوشحالی نه تنها به حال و حوای خوب بلکه به داشتن سلامت جسمی بهتر، درآمد بیشتر و رضایت بیشتر از روابط کمک میکند. بنابراین ارتباط بین خوشحالی و سلامتی نیز به موسیقی مرتبط است.
درمان با استفاده از موسیقی
تا به حال درباره درمان با استفاده از موسیقی پژوهشهای زیادی انجام شده است. در این باره بنیاد موسیقی درمانی آمریکا میگوید:” از موسیقی درمانی میتوان برای تسکین درد، تقویت حافظه و کاهش استرس روزانه استفاده کرد”. این که کنترل درد جسمی با موسیقی امکانپذیر است ممکن است برای شما عجیب به نظر آید. اما، برای این مورد باز تحقیقاتی صورت گرفته است.
محققان پژوهشی در رابطه با تاثیر موسیقی بر روحیه افراد را با جمعآوری اطلاعات از 73 منبع که شامل بیش از 7000 بیمار بود انجام دادند. در سال 2015 در مجله لنست برای این موضوع مقالهای منتشر شده بود. در این مقاله نشان داده شده بود که افراد در قبل یا بعد از عمل جراحی که به موسیقی گوش داده بودند در برابر با آنهایی که به موسیقی گوش نداده بودند دارای درد و اضطراب کمتری بودند. حتی این افراد برای تسکین درد به داروی کمتری نیاز داشتند. در این میان افرادی که به داروی کمی نیاز داشتند آنهایی بودند که کمی درد را داشتند. این به خاطر انتخاب موسیقی توسط خودشان بود.
در مصاحبهای از دانشگاه برونل انگلستان دکتر کاترین میدز میگوید:” یکی از بی خطرترین روشها که به شکافتن بدن بیمار نیاز ندارد، همچنین جزو ارزانترین روشها میباشد موسیقی است. این روش برای تمامی افراد میتواند تجویز شود”. البته موسیقی درمانی میتواند نقش قدرتمندی را برای بیماریهای طولانی داشته باشد.
تاثیر موسیقی درمانی بر مشکلات روانی
در ژورنال جهانی روانپزشکی تحقیقاتی صورت گرفته است که نشان میدهد موسیقی درمانی قادر به داشتن درمان موثر و قوی برای اختلالات مرتبط به شرایط عصبی مانند بیماری پارکینسون، جنون، سکتهی مغزی و اسکلروزهای گوناگون میباشد. با انجام و بررسی 25 آزمایش، دانشمندان به این نتیجه رسیدند که موسیقی یکی از ارزان و بهترین درمانها برای کاهش افسردگی و اضطراب میباشد. موسیقی میتواند اعتماد به نفس را بالا ببرید. علاوه بر این و مهمتر از همه بهتر است بگوییم در این آزمایشها هیچ اثر جانبی منفی دیده نشد و این به معنی موسیقی درمانی با احتمال خطر پایین است.
هنرمندی که توانسته است اثرات ارتعاشی موسیقی را به مدت 25 سال مطالعه کند بری گلدشتاین در این باره میگوید:” موسیقی تاثیر عمیقی بر مغز دارد”. او در یکی از ستونهای مجله سبک زندگی هوشمندانه میگوید:” موسیقی باعث افزایش کارایی مغز میشود. باعث تحریک احساسات و بازیابی خطرات شده و قادر به برانگیختن اتصالات عصبی جدید میشود. همین حواس را جمع میکند”.
تاثیرات مثبت موسیقی بر روحیه
گفتیم که اگر به موسیقی گوش دهیم فواید زیادی را برای سلامتی خواهد داشت. ولی بهتر است این را هم بدانیم که ساخت موسیقی نیز قادر به درمانی موثر خواهد بود. در دورست انگلستان، پژوهشگران موسسه جنون دانشگاه بورنموث (BUDI) میگویند؛ برای افراد مبتلا به جنون جهت بهبود حال و هوا و افزایش اعتماد به نفس ارکستر خاصی به ما کمک کرد. هدف این ارکستر به عنوان یکی از چندین پروژه تحقیقاتی BUDI نشان دادن این بود که افراد مبتلا به جنون چگونه خواهند توانست خوشحال باشند و مهارت جدید را یاد بگیرند.
در این پروژه راجع به تاثیر موسیقی بر روحیه افراد هفت پرستار، دانشجو و استادان موسیقی به همراه هشت نفر مبتلا به جنون حضور داشتند. در مصاحبهای رئیس BUDI دکتر انتیا اینز میگوید: “فرقی ندارد که بنوازید و یا گوش دهید موسیقی روی همه اثر دارد”. او اضافه کرد که این ارکستر بر روی تمامی افراد حاضر در پژوهش تاثیر گذاشته است. همین طرح حس عمومی منفی برای افراد مبتلا به جنون را به چالش میکشد.