ناراحت شدن و داشتن غم و اندوه یک تجربه کاملا فردی است. هر انسانی در هر کجای کره زمین با انواع فرهنگ و زبانها میتواند به آن دچار شود و امری کاملا طبیعی است. در واقع برای داشتن آن هیچ راه درست و یا نادرستی وجود ندارد. و به نوعی نمیتوان آن را پیش بینی کرد. شما هم مطمئنا با آن رو به رو شدهاید و در آینده نیز دچارش میشوید بنابراین باید راههایی برای کنار آمدن با غم و اندوه را در نظر داشته باشید تا دچار استرس نشوید.
اندازه زمانی غم و اندوه میتواند مختلف باشد یعنی ممکن است برای کسی یک هفته و یا نه برای برخی حتی سالها طول بکشد. شما اگر کمی به تجربیات خود به اندوه فکر کنید خواهید فهمید که در این گونه مواقع بهترین راه این است که شما صبور باشید و اجازه دهید این روند به طور طبیعی آشکار شود.
چگونگی مقابله با غم و اندوه در زندگی
غم و اندوه میتواند به عواملی بستگی داشته باشد. غم و غصه در زمانهایی چون از دست دادن کسی و یا چیزی، دیدن وقایع و صحنههای ناخوشایند، بعد از دور شدن از خانه، فارغ التحصیلی از دانشگاه یا تغییر شغل، بیماری های نا علاج، ضرر کردن در کسب و کار، آتش گرفتن خانه، سیل آمدن و … اتفاق میافتند. در مقطعی از زندگی شما باید با آن مقابله کنید. این مورد میتواند از دست دادن والدین ، همسر و … باشد. در این گونه موارد شما به کلی نا امید شده و متحیر میمانید که چگونه ادامه زندگی را پیش ببرید. پس چگونه بر غم و اندوه خود غلبه کنیم؟
دکتر الیزابت کوبلر روانپزشک سوئیسی، برای توصیف عواطفی که ممکن است فردی با غم و اندوهش تجربه کند پنج مرحله از راههای کنار آمدن با آنها را در سال 1969 در کتاب در باب مرگ و احتضار منتشر کرد ( این کتاب در ایران با نام آشتی با مرگ ترجمه مهدی قراچه داغی وجود دارد) که در ادامه به بررسی این موارد میپردازیم تا غم و اندوه به عنوان یکی از موانع موفقیت سبب کند شدن سرعت شما در رسیدن به موفقیت نشود.
نکاتی در رابطه با طی کردن مراحل غم و اندوه
مراحلی را میخواهیم در ادامه خدمت شما قرار دهیم که در کتاب ذکر شده به عنوان راههایی برای کنار آمدن با غم و اندوه ارائه شده است. این مراحل برای هر کسی جهت طی کردن متفاوت است و نمیتوان گفت که این مراحل به صورت منظم و به ترتیب تجربه میشوند. اما برای رسیدن به آرامش باید آنها را طی کنیم. دکتر الیزابت کوبلر به هیچ وجه نمیگوید همه آنها را تجربه خواهید کرد. ممکن است شما برخی از مراحل را رد کنید و به آن نرسید. اما بالاخره میتوانید نه به سادگی و نه با سختی بسیار به آخرین مرحله برسید.
نکته قابل ذکر دیگر این است که هر کسی به نحوی غم و اندوه خود را نشان میدهد بعضی از افراد ممکن است آن را اصلا به روی خود نیاورند و در دل خود با آن روبه رو شوند. بعضی با عصبانیت آن را نشان می دهند، برخی گریه میکنند و … . درست است که غم و اندوه غیر قابل پیش بینی و جلوگیری است. اما، روشهای سالم برای مقابله با روند اندوه وجود دارد که در ادامه قرار دادهایم تا بتوانید به آنها نگاهی بیندازید و بشناسید و به شما در این موقعیتها کمک کند.
1. انکار
اولین مورد که باید برای کنار آمدن با غم و اندوه خود در زندگی بشناسید انکار کردن است. تقریبا همه ما با آن برخورد داشتهایم و اگر هم نه در افراد دیگر مشاهده کردهایم. انکار به گونهای اولین واکنش ما در حین اتفاقات ناگوار و ناخوشایند است. ما انسانها اکثر اوقات از این کلمه جهت قبول نکردن واقعیت استفاده میکنیم. در این گونه مواقع افراد معمولا از جمله “امکان ندارد چنین اتفاقی افتاده باشد” استفاده میکنند. در این گونه مواقع برای اینکه دلیلی برای احساسات خود داشته باشیم این واکنش طبیعی را انجام میدهیم. مثلا، زمانی که افراد در نزد پزشک خود ایستادهاند و دکتر به آنها خبر از داشتن بیماری نا علاج میدهد ممکن است این اتفاق بیفتد.
تاثیر انکار کردن در مواجهه با غم و اندوه
کلمه انکار از ساختارهای دفاعی رایج برای استفاده است. در این زمانها معمولا ما دچار شوک میشویم و به نوعی نمیخواهیم اتفاق افتاده را قبول کنیم. در این زمانها معمولا احساس پوچی به انسان دست میدهد و با خود میگوییم زندگی دیگر برای ما معنایی ندارد. همچنین این گونه واکنشها میتوانند در بسیاری از افراد موقتی باشد و آنها را به نوعی در اولین غمها در امان دارد. انکار برخی از مسائل میتواند موجب کاهش استرس در شما شود برای مثال در صورتی که شما میدانید در یک سرمایه گذاری شکست میخورید اما باز هم با انکار شکست موفق به کاهش استرس میشوید که این مورد یک استراتژی برای مقابله با استرس مالی میباشد.
2. خشم
زمانی که شما مرحله انکار را پشت سر گذاشته باشید در صورت اینکه نتوانید با خود منطقی باشید با مرحله دوم یعنی خشم رو به رو میشوید. در این مرحله شما باید روش کنار آمدن با غم و اندوه در زندگی خود را بدانید. بعد از گذشت زمان کمی بعد از انکار کردن میدانید که این واقعیت دارد و جای هیچ انکاری نیست. پس، شما به شدت رنج برده و به نوعی احساسات از داخل به شما آسیب میزنند. همین رنجها که از درون دارید به صورت عصبانیت خود را بروز میدهند. این عصبانیت ممکن است دیگران را از شما دور کند. زیرا شما برای خالی کردن عصبانیت خود آن را به محیط اطراف، دوستان، بستگان و حتی غریبهها ابراز میکنید.
کنترل خشم راهی برای غلبه بر غم و اندوه
در این موارد دیده شده است که اگر عصبانیت شما بنا به دلایلی چون مرگ باشد، گرچه این عزیز در حال مرگ و یا نه فوت شده با توجه به منطق اصلا مقصر نیست. اما، ممکن است خشم شما گریبان گیر او شود. چون احساس شما تنها به دنبال سرزنش فردی که باعث ایجاد غم و اندوه در زندگی شما شده بر میگردد. اما بعد از زمان کمی همین عصبانیتها باعث میشود شما در خود عذاب وجدانی را ایجاد کنید که این خود باعث عصبانیت شما از خود میشود.
در این موارد افرادی که بیشتر تحت عصبانیت شما قرار میگیرند پزشکها و کارکنان مراکز درمانی هستند. بهتر است بدانید که این افراد درست است با مرگ و میر سرو کار دارند. ولی آنها اصلا مقصر ایجاد شدن غم و اندوه شما نمیباشند.
بهتر است اگر شما با چنین اتفاقاتی روبه شدید بدانید که برای غلبه با غم و اندوه باید خشم خود را کنترل کنید زیرا کنترل خشم از جمله راههایی برای کنار آمدن با غم و اندوه میباشد . در این مواقع بهترین کار خوش برخوردی با کارکنان و پزشکان است تا در صورت فرصت حتما با پزشک مربوطه گفتگوی کوتاهی داشته باشید و از علت مرگ باخبر شوید. این موارد باعث میشوند تا شما راههایی را که میتواند به پایین آمدن خشم شما کمک کند را پیدا کنید. با کنترل خشم خود را فردی آرام در حین اتفاقات نشان دهید چرا که این مورد یکی از ویژگی های افراد کاریزماتیک میباشد.
3. چانه زدن
در زمانهایی که دارای احساس عادی هستیم و زیاد عصبانی نیستیم اغلب به سراغ سوالهای متفاوت برای پرسیدن و جواب دادن میرویم. این موارد تشکیل شده از “اگرها” و “ای کاشها” میباشند. برای مثال؛
- اگر زودتر به پزشک مراجعه میکردم چنین نمیشد.
- بهتر بود به سراغ پزشکانی در شهرهای دیگر میرفتم.
- ای کاش رفتار بهتری با او داشتم
- ای کاش اون شب بیرون نبودم
- ای کاش من جای اون بودم
- اگر پول داشتم این چنین نمیشد.
- و ….
در این مواقع برای تخلیه کردن خود به نوعی با خدای خودمان شروع به چانه زدن میکنیم تا قول و قراری برای جلوگیری از غم اندوه داشته باشیم. این چانه زدن را ما به عنوان دفاع در برابر رنجها انجام میدهیم. زیرا در این مواقع ما دارای رنجی هستیم و با خود بر این فکریم که میتوانستیم کارهایی را برای جلوگیری از این اتفاق انجام دهیم. شما بهتر است برای غلبه بر غم و اندوه خود از این چانه زدنها دوری کنید و کمی منطقی به واقعیت بنگرید. شما هر چقدر هم خود را سرزنش کنید چیزی عوض نمیشود و به این فکر کنید که میتوانست از این بدتر هم شود پس به زندگی امیدوار باشید.
4. افسردگی
یکی از مواردی که بعد از حادثه برای شما اتفاق میافتد افسردگی است. اما افسردگی خود بر دو نوع است. در یک نوع آن ناراحتی و پشیمانی از موارد اصلی هستند. این نوع مربوط به پیامدهای عملی اتفاق است که میتوان به هزینه و چگونگی برگزاری مراسم اشاره کرد. در واقع ما به نوعی نگران خداحافظی با عزیز خود هستیم. نگرانیم که در این روزهای آخر پر از اندوه وقت کمتری را با عزیز خود بگذرانیم. شما میتوانید برای کنار آمدن با غم و اندوه در زندگی و کنترل افسردگی خود از حمایت و همراهی اطرافیان خود استفاده کنید.
دومین افسردگی به صورت درونی و شخصی میباشد. شما برای گذر از این مرحله به نوعی برای بهتر کردن روح و روان خود و کنار آمدن با عزیز از دست رفته آغوش گرمی را احتیاج خواهید داشت بنابراین باید افرادی را در کنار خود داشته باشید تا با دلگرمی دادن به شما مانع از افسردگی شما شوند که وجود این افراد و نگه داشتن افرادی با این خصوصیات از جمله راههایی برای ایجاد خوشحالی در زندگی و مانع شدن از افسردگی میباشد.
5. پذیرش
پنجمین مورد از راههای کنار آمدن با غم و ناراحتی در زندگی پذیرش است. اما بهتر است در همین ابتدا بدانید که این مرحله سختتر از بقیه مراحل است و باید شجاعت خاصی را داشته باشید تا این مرحله را پشت سر بگذارید. زیرا در بسیاری از موارد چون مرگهای ناگهانی چنان شوکی به شما وارد میشود که فرصت واکنش را از شما گرفته تا موفق به خارج شدن از خشم خود نباشید.
اگر بتوانید از این مرحله رد شوید میتوانید رفته رفته روحیه خودتان را بیابید و با خود کنار آیید. شما با گذراندن این مرحله میتوانید آزادی و رهایی وابستگی عاطفی را تجربه کنید و آرامش را به معنای واقعی را بدست آورید. ( البته نمیتوانید فورا شادی را بازگردانید و در این مرحله کمی افسردگی را نیز خواهید داشت).
پذیرش ناراحتی راهی برای کنار آمدن با غم و غصه
از راه هایی برای کنار آمدن با غم و اندوه باید به این اشاره نمود که باید همیشه آمادگی پیش آمدن بسیاری از اتفاقات ناگوار و ناراحت کننده را داشته باشید. زیرا اتفاق خبر نمیدهد و ممکن است بستگان کهنسالی که شما به آنها وابستهاید در بستر بیماری باشند و حالشان چندان خوب نباشد. پس آنها در حال کنارهگیری و آماده شدن برای مرگ هستند. به رفتار آنها نگاه کنید. آنها چنان آرام و با وقار هستند که به شما در کنار آمدن به غم و اندوه بسیار کمک میکنند. از همدلی و همراهی دیگر افراد برای کمک به خود استفاده کنید. بهتر است به واقعیت ایمان داشته و قبولش کنید و کمتر در مقابلش مقاومت کنید. در غیر این صورت تنها شما جهت بهبودی حالتان تاخیر میکنید.